NIS2 compliance in de zorgsector: is uw organisatie er klaar voor?
Cyberaanvallen in de zorg nemen toe, en NIS2 stelt strengere eisen aan cybersecurity. Hoe bereidt u zich als ziekenhuis of zorginstelling voor en hoe blijft u compliant met deze nieuwe richtlijn?
De gezondheidszorgsector wordt steeds vaker getroffen door cyberaanvallen. In 2024 kregen Belgische zorginstellingen gemiddeld 2.668 aanvallen per week te verwerken. Van ransomware-aanvallen op ziekenhuizen tot datalekken in medische dossiers: de impact op patiëntveiligheid en bedrijfscontinuïteit is enorm.
In 2022 bijvoorbeeld moesten de ziekenhuizen van de Belgische zorggroep Vivalia duizenden consultaties annuleren vanwege een ransomware-aanval. In 2024 zette de ransomwaregroep Killsec 50.000 gestolen documenten met gevoelige medische informatie van Belgische patiënten online.
Met de invoering van de NIS2-richtlijn moeten zorginstellingen en ziekenhuizen hun cybersecuritybeleid drastisch aanscherpen. Maar wat betekent dat precies voor de sector? Hoe kunnen organisaties zich voorbereiden op deze nieuwe regelgeving? In deze blog duiken we dieper in de impact van NIS2 en geven we een praktisch stappenplan voor compliance.
NIS2 in de gezondheidszorg: wat is de impact?
De NIS2-richtlijn is sinds 18 oktober 2024 van kracht in België. Voor zorginstellingen betekent dit het volgende:
- Uitbreiding van de reikwijdte: Ziekenhuizen, laboratoria en andere zorgorganisaties vallen expliciet onder de nieuwe regels.
- CEO-verantwoordelijkheid: Het management wordt persoonlijk aansprakelijk gesteld bij nalatigheid.
- Meldingsplicht: Cyberincidenten moeten binnen 24 uur worden gemeld aan de bevoegde autoriteiten.
- Hoge boetes bij non-compliance: Zorginstellingen riskeren zware sancties bij onvoldoende maatregelen.
- Inspecties en audits door nationale autoriteiten om de naleving van de cybersecurityverplichtingen te controleren
Wat dat betekent in de praktijk? Zorginstellingen moeten een actief cybersecuritybeleid uitbouwen, met een focus op businesscontinuïteit en risicobeheer.
Cybersecurity-uitdagingen in de zorg
De gezondheidszorg, en ziekenhuizen in het bijzonder, zijn een steeds aantrekkelijker doelwit voor cybercriminelen. De gevoelige patiëntgegevens vormen dan ook een lucratieve business voor hackers die deze informatie kunnen verkopen op het dark web of gebruiken voor afpersing.
Helaas zijn ziekenhuizen kwetsbaar. Cybersecurity-investeringen zijn niet altijd voldoende, omdat de beperkte budgetten in de eerste plaats worden toegewezen aan directe patiëntenzorg, medische apparatuur en personeel. De digitale beveiliging wordt zo behandeld als ‘tweede prioriteit’, althans tot er een incident plaatsvindt.
Dit zijn de grootste pijnpunten op het vlak van cybersecurity in de zorg:
- Kwetsbare IT-infrastructuur: Veel ziekenhuizen werken met verouderde IT-systemen die niet ontworpen zijn voor moderne cybersecuritydreigingen. Dat verhoogt het risico op datalekken en cyberaanvallen.
- Personeel als zwakke schakel: Phishing en social engineering blijven een van de grootste bedreigingen. Medewerkers klikken onbewust op kwaadaardige links, wat kan leiden tot grootschalige datalekken.
- Complexiteit van leveranciers en applicaties: Zorginstellingen werken met verschillende externe partijen, zoals leveranciers van EPD-systemen (Elektronisch Patiëntendossier) en PACS (Picture Archiving and Communication System). Zonder duidelijke securityrichtlijnen kunnen dergelijke systemen een ingang vormen voor cybercriminelen.
- Onvoldoende netwerkbeveiliging: Traditionele perimeterbeveiliging is niet langer voldoende. Zero Trust Security is de nieuwe standaard: elke toegang tot gevoelige data moet continu worden gevalideerd.
NIS2 in de zorg: een stappenplan voor compliance
Om te voldoen aan NIS2 hanteren zorginstellingen best een gestructureerde aanpak. Dit stappenplan helpt organisaties alvast om de juiste prioriteiten te stellen en hun cybersecuritybeleid op tijd op orde te krijgen.
Stap 1: Identificeer uw kroonjuwelen
- Welke systemen en data zijn het meest kritiek? En wat zijn de grootste risico’s?
- Denk aan patiëntgegevens, medische apparatuur en clouddiensten.
- Gebruik een Security Score Assessment om uw huidige beveiligingsstatus te bepalen.
Stap 2: Bescherm uw organisatie met een sterk security framework
- Gebruik erkende cybersecurity-frameworks zoals NIST, ISO27001 of het Belgische CyFun-model.
- Implementeer MFA (Multi-Factor Authenticatie), netwerksegmentatie en sterke wachtwoordbeheerprocedures.
Stap 3: Detecteer bedreigingen proactief
- Gebruik Security Information and Event Management (SIEM) om aanvallen vroegtijdig te detecteren.
- Voer regelmatig penetratietesten en een Cyber Threat Assessment uit.
- Versterk uw verdedigingslijn met Identity & Access Management (IAM).
- Identificeer hackers sneller door middel van Honeypots (cybersecurity-lokvallen).
Stap 4: Train uw medewerkers
- Organiseer cybersecurity-awareness trainingen om menselijke fouten te minimaliseren.
- Simuleer phishing-aanvallen om personeel bewust te maken van dreigingen.
- Stel een realistisch Business Continuity Plan op en test het jaarlijks uit.
Stap 5: Volg uw leveranciers en applicaties op
- Gebruik een CMDB (Configuration Management Database) om al uw assets in kaart te brengen en op te volgen.
- Beoordeel jaarlijks uw belangrijkste externe partijen.
- Life Cycle Management en opvolgen van CVE’s (Commen Vulnerabilities and Exposures) zijn essentieel om uw omgeving veilig en gezond te houden.
- Stel strikte beveiligingseisen aan leveranciers van cloud- en SaaS-oplossingen en valideer ze.
Cybersecurity: een continu proces
NIS2 is geen IT-probleem, maar een organisatiebreed veiligheidsvraagstuk. Ziekenhuizen en zorginstellingen moeten nu actie ondernemen om compliant te worden. De sleutel tot succes? Security als een continu proces beschouwen en samenwerken met de juiste partners.
Wilt u weten hoe uw organisatie ervoor staat? Laat een security-assessment uitvoeren en start vandaag nog met uw NIS2-strategie.
Meer weten over NIS2 en cybersecurity in de zorg? Neem contact op met een AXI-expert en zorg dat uw organisatie klaar is voor de toekomst!
